តើរចនាសម្ព័ន្ធទំនាក់ទំនងកោសិកាក្នុងរាងកាយធ្វើការយ៉ាងដូចម្តេច?

តើមានការទំនាក់ទំនងរបស់កោសិកាមានអ្វីខ្លះ?

1.សញ្ញាណធ្វើដំណើរចូលទៅក្នុងកោសិកា

កោសិកាទំនាក់ទំនងគ្នាដោយការបញ្ជូន និងទទួលសញ្ញាណ។ សញ្ញាណរបស់កោសិកាអាចកើតឡើងពីបរិស្ថាន ឬបានមកពីកោសិកាផ្សេងទៀត។ ដើម្បីឆ្លើយតបសញ្ញាទាំងនេះ សញ្ញាណកោសិកាត្រូវតែឆ្លងកាត់ភ្នាសកោសិកា។ ហើយពេលខ្លះទៀត សញ្ញាណ ដំណើរការដោយអន្តរកម្មជាមួយប្រូតេអ៊ីន(Receptor) ធ្វើឱ្យមានការទំទាក់ទំនងគ្នារវាងផ្នែកខាងក្រៅ និងខាងក្នុងនៃកោសិកា។ ក្នុងករណីនេះមានតែកោសិកាដែលមាន receptor ត្រឹមត្រូវតែប៉ុណ្ណោះដែលអាចឆ្លើយតបទៅនឹងសញ្ញាណកោសិកាបាន។

2.សញ្ញាណឆ្លងកាត់ពីប្រូតេអ៊ីនមួយទៅប្រូតេអ៊ីនមួយទៀត

ទិសដៅចុងក្រោយរបស់វា អាស្រ័យទៅលើលក្ខណៈនៃសញ្ញាណ ដោយសញ្ញាណខ្លះធ្វើដំណើរទៅកាន់ស្នូលនៃកោសិកា ឬទៅរចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងទៀតនៅក្នុងកោសិកា។ សញ្ញាណភាគច្រើនផ្លាស់ទីតាមរយ:កោសិកាដោយឆ្លងកាត់ពីប្រូតេអ៊ីនមួយទៅប្រូតេអ៊ីនមួយទៀត។ សរុបមក ប្រូតេអ៊ីនដែលបញ្ជូនសញ្ញាណទៅតាមទិសដៅរបស់វាបង្កើតជាផ្លូវបញ្ជូននៃសញ្ញាណ។ ផ្លូវផ្តល់សញ្ញាណ អាចមានជំហានតិចតួច ឬច្រើនជំហាន។ ផ្លូវបញ្ជូនសញ្ញាណមួយចំនួនចេញតាមទិសដៅផ្សេងៗគ្នា ដោយបញ្ជូនសញ្ញាណទៅកន្លែងជាច្រើនក្នុងកោសិកា តាមរយៈការបែងចែក និងពង្រីកសញ្ញាណ។ កោសិកាអាចបំប្លែងសញ្ញាណតូចមួយទៅជាការឆ្លើយតបដ៏ធំមួយក្នុងរាងកាយ។

3.ប្រូតេអ៊ីនឆ្លើយតបកោសិកាដោយផ្ទាល់

នៅពេលដែលសញ្ញាណមួយទៅដល់ម៉ូលេគុល ដែលជាគោលដៅរបស់វា (ប្រូតេអ៊ីន) វាធ្វើការផ្លាស់ប្តូរចលនារបស់កោសិកា។ កោសិកាអាចឆ្លើយតបតាមវិធីផ្សេងៗគ្នា អាស្រ័យលើម៉ូលេគុលសញ្ញាណដែលផ្តល់ឱ្យ។

4.កោសិការួមបញ្ចូលសញ្ញាណជាច្រើន

កោសិកានីមួយៗទទួលបានការបញ្ជូនរបស់សញ្ញាណរួមបញ្ចូលគ្នាដ៏ស្មុគស្មាញ ដែលក្នុងពេលដំណាលគ្នានោះផងដែរ ក៏មានការបង្កឱ្យមានផ្លូវសញ្ញាណផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន។ ជំហាននីមួយៗនៅក្នុងផ្លូវផ្តល់សញ្ញាណ បានផ្តល់ឱកាសសម្រាប់ការនិយាយឆ្លើយឆ្លងគ្នារវាងសញ្ញាណផ្សេងៗគ្នា។ តាមរយៈការនិយាយឆ្លើយឆ្លងគ្នា កោសិកាបញ្ចូលព័ត៌មានវាផ្តល់សញ្ញាណផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន ដើម្បីផ្តល់ការឆ្លើយតបដ៏សមស្របមួយ។

5.នៅពេលដែលកោសិកាធ្វើដំណើរការខុសប្រក្រតី

កោសិកានៅក្នុងខ្លួនរបស់យើងធ្វើការបញ្ជូនចេញ និងទទួលសញ្ញាណឥតឈប់ឈរ។ ចុះប្រសិនបើកោសិកាមួយមិនអាចបញ្ជូនសញ្ញាណត្រឹមត្រូវនៅពេលណាមួយ? ប្រសិនបើសញ្ញាណមិនទៅដល់គោលដៅ? ចុះបើកោសិកា មិនឆ្លើយតបនឹងសញ្ញាណ ឬកោសិកាឆ្លើយតបដោយឯកឯង ទោះបីជាមិនបានទទួលសញ្ញាណ? ទាំងនេះគ្រាន់តែជាចម្ងល់មួយចំនួនដែលកោសិកាដំណើរការខុសប្រក្រតីក្នុងការទំនាក់ទំនង ដែលនាំឱ្យកើតជំងឺ។ ជាការពិតណាស់ ជំងឺភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់សញ្ញាណនៅក្នុងការទំនាក់ទំនងរបស់កោសិកា។

ការបាត់បង់សញ្ញាណ

អាហារដែលយើងញាំត្រូវបានបំបែកទៅជាជាតិស្ករដែលចូលទៅក្នុងចរន្តឈាម។ ជាធម្មតា កោសិកានៅក្នុងលំពែងបញ្ចេញសារធាតុមួយហៅថា អាំងស៊ុយលីន ដែលប្រាប់ ថ្លើម សាច់ដុំ និងកោសិកាខ្លាញ់របស់យើងឱ្យរក្សាទុកជាតិស្ករនេះសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅពេលក្រោយ។ ក្នុងករណី រាងកាយមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី 1 មុខងារលំពែងដែលផលិតអាំងស៊ុយលីនត្រូវបានបាត់បង់ ហេតុនេះមុខងាររបស់អាំងស៊ុយលីនក៏ត្រូវបានបាត់បង់ដែរ។ ជាលទ្ធផលជាតិស្ករប្រមូលផ្តុំ ក្លាយទៅជាជាតិពុលនៅក្នុងឈាម។ បើគ្មានការព្យាបាលទេ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចនាំឱ្យខ្សោយតម្រងនោម ពិការភ្នែក និងជំងឺបេះដូង។

ការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាមធម្មតាដំណើរការ 4 ជំហាន (1) ពេលអាហារចូលក្នុងខ្លួន វាត្រូវបានបំបែក ហើយជាតិស្ករចូលទៅក្នុងចរន្តឈាម (2) ស្ករជំរុញកោសិកាក្នុងលំពែងឱ្យបញ្ចេញសារធាតុអាំងស៊ុយលីន (៣). អាំងស៊ុយលីនធ្វើដំណើរ តាមចរន្តឈាមទៅកាន់កោសិកាផ្សេងទៀតក្នុងរាងកាយ ហើយផ្តល់សញ្ញាណឱ្យពួកគេទទួលយកជាតិស្ករ (4) ។

a.ពេលដែលសញ្ញាណមួយមិនទៅដល់គោលដៅរបស់វា

Multiple sclerosis គឺជាជំងឺមួយដែលស្រទាប់ការពារជុំវិញកោសិកាសរសៃប្រសាទក្នុងខួរក្បាល និងខួរឆ្អឹងខ្នងត្រូវបានបំផ្លាញ។ កោសិកាសរសៃប្រសាទដែលរងផលប៉ះពាល់មិនអាចបញ្ជូនសញ្ញាណពីផ្នែកមួយនៃខួរក្បាលទៅតំបន់មួយទៀតបានទេ។ ការខូចខាតសរសៃប្រសាទដែលបណ្តាលមកពីជំងឺជាច្រើនមុខ នាំឱ្យមានបញ្ហាជាច្រើន រួមទាំង៖ ខ្សោយសាច់ដុំ ការមើលមិនច្បាស់ឬស្រវាំងភ្នែក អតុល្យភាព មិនអាចបញ្ជាចលនាបាន និងបង្ករឲ្យមានជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត។

b.ពេលដែលកោសិកាមិនទទួលសញ្ញាណ

ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 និងប្រភេទទី 2 មានរោគសញ្ញាស្រដៀងគ្នាខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែពួកគេមានមូលហេតុខុសៗគ្នា។ ខណៈពេលដែលយើង មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី 1បានខូចមុខងារអាំងស៊ុយលីន និងយើងដែលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី 2 ផលិតអាំងស៊ុយលីន ប៉ុន្តែកោសិកានៃយើងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី 2 បានបាត់បង់សមត្ថភាពក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងអាំងស៊ុយលីន (កោសិកាមិនទទួលសញ្ញាណ)។ លទ្ធផលចុងក្រោយគឺជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់ដូចគ្នា ដែលជាហេតុនាំឱ្យគ្រោះថ្នាក់។

c .សញ្ញាណច្រើនពេក

ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលកើតឡើងនៅពេលដែលមានការស្ទះសរសៃឈាម ដែលបានកាត់ផ្តាច់លំហូរឈាមទៅកាន់ខួរក្បាល ដែលបានធ្វើអោយស្លាប់កោសិកាក្នុងខួរក្បាលដែលនៅក្បែរនោះផងដែរ។ ប៉ុន្តែការគ្រោះថ្នាក់បំផុតកើតឡើង ក្រោយពេលកោសិកាបានស្លាប់ហើយបញ្ចេញបរិមាណសញ្ញាណច្រើនលើសលប់នៃម៉ូលេគុល glutamate។ Glutamate គ្រប់គ្រងសកម្មភាពជាច្រើននៅក្នុងខួរក្បាល ប៉ុន្តែបើមានកំហាប់ច្រើនពេក វាបង្កឱ្យមានសារធាតុពុលដល់កោសិកា។

Excitotoxicity: កើតឡើង ក្រោយពីមានការរងរបួសធ្ងន់ធ្ងរនៅខួរក្បាលដូចជាជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល សញ្ញាណម៉ូលេគុលបានបែកចេញពីកោសិកាសរសៃប្រសាទស្លាប់ និងខូចប្រព័ន្ធខួរក្បាល។

d.កោសិកាខូចឬស្លាប់ច្រើន

ការលូតលាស់ និងការបែងចែកកោសិកា គឺជាដំណើរការដ៏សំខាន់មួយ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យយ៉ាងម៉ត់ចត់។ ប៉ុន្តែទោះបីយ៉ាងណាក្ដី ការទំនាក់ទំនងតាមកោសិកានៅតែអាចខូចបាន ដោយសារកោសិកាខ្លះមិនអាចគ្រប់គ្រងការលូតលាស់របស់វាបាន នឹងជាហេតុនាំឱ្យកើតជាមហារីក ។ ជាធម្មតាមហារីកកើតឡើងបាននៅពេលដែលកោសិកាមិនបានទទួលសញ្ញាណអោយធ្វើការឡើយ ប៉ុន្តែកោសិកានោះបានធ្វើការលូតលាស់ និងបំបែកខ្លួនដោយឯកឯង។ ទាំងអស់នេះគឺជាការបំផ្លាញខ្លួនឯង។ នៅពេលដែលកោសិកា បាត់បង់សមត្ថភាពក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសញ្ញាណនៃការស្លាប់ កោសិកាវាបានបំបែកចេញពីការគ្រប់គ្រង ហើយបង្កើតទៅជាដុំសាច់ និងធ្វើឱ្យកើតជាមហារីករាលដាលទៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយ។

ការលូតលាស់កោសិកា5ដំណាក់កាល៖ កោសិកាធ្វើការបំបែងខ្លួនដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសញ្ញាណខាងក្រៅ (១)ហើយអង់ស៊ីមជួសជុល DNA ដែលខូចនៅខាងក្នុង (2) កោសិកាបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយកោសិកាជិតខាង (3) ហើយកោសិកាជិតខាងផ្ញើសារជូនដំណឹង ប្រសិនបើមានការផ្លាស់ប្តូរភ្លាមៗ បន្ទាប់មកកោសិកាស្ថិតនៅក្នុងព្រំដែនជាលិកា (4)។ កោសិកានឹងស្លាប់ដោយខ្លួនឯង ប្រសិនបើកោសិកាណាមួយមិនអាចជួសជុល (5)។

e.ការព្យាបាល

ការព្យាបាលជម្ងឺជាច្រើនពឹងផ្អែកលើការទំនាក់ទំនងរបស់កោសិកា។ ប្រសិនបើយើងគិតថាជំងឺជាឧបសគ្គក្នុងទំនាក់ទំនងកោសិកា ការព្យាបាលគឺជាផ្លូវជំនួស។ ជំហានដំបូងគឺស្វែងរកបញ្ហា, ជំហានទីពីរគឺដោះស្រាយបញ្ហា។ ការព្យាបាលដ៏ស្រួលគឺ ព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ដោយការចាក់អាំងស៊ុយលីនចូលក្នុងចរន្តឈាម។ ប៉ុន្តែពេលខ្លះវាកាន់តែពិបាក នៅពេលដែលវាកើតទៅជាមហារីកហើយកោសិកាបានបាត់បង់ការទំនាក់ទំនងរវាងគ្នា និងគ្នា ។

ក្នុងអំឡុងពេលនៃការវាយប្រហារនៃជំងឺហឺត បានធ្វើឱ្យមានការរួមតូចនៃផ្លូវដង្ហើមនៅក្នុងសួត និងពិបាកដកដង្ហើម។ ថ្នាំជាច្រើនដែលព្យាបាលជំងឺហឺតគឺប្រាប់ឱ្យកោសិកាសាច់ដុំក្នុងសួតសម្រាក និងធ្វើឱ្យផ្លូវដកដង្ហើមបើក។