នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្តម យក់ ប៊ុនណា រដ្ឋលេខាធិការប្រចាំការក្រសួងមុខងារសាធា រណៈ និងជានាយកសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល តំណាង ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈ និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល និង ឯកឧត្តម ហ៊ែល ចំរើន រដ្ឋលេខាធិ ការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សានីតិកម្ម បានអញ្ជើញជាអធិបតីភាពបើកវេទិកា “ជំនុំច្បាប់ខ្មែរ” លើកទី១ ដោយមានកិច្ចសហការពីសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល នៃក្រសួងមុខងារសាធារណៈ និងក្រុមប្រឹក្សានីតិកម្ម នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ នាសាលសហសិក្សាសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល ។
នៅក្នុងឱកាសនេះ ឯកឧត្តម យក់ ប៊ុនណា បានមានប្រសាសន៍ថា វេទិកានេះត្រូវបានរៀបចំឡើងក្នុងគោល បំណងបង្ហាញ និងពិភាក្សាអំពីគោលគំនិតនៃទស្សនវិជ្ជាច្បាប់ ដែលបង្កប់នៅក្នុងច្បាប់ខ្មែរពីបុរាណ ជូនដល់សិស្សមន្ត្រីជាន់ ខ្ពស់ជំនាន់ទី១២ និងសិស្សមន្ត្រីក្រមការជំនាន់ទី១០ នៃសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល សរុបប្រមាណជាង២០០នាក់។ ឯកឧត្តម បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា វេទិកាជំនុំច្បាប់ខ្មែរនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីសម្រេចគោលបំណងសំខាន់ៗចំនួន២ រួមមាន៖ – ទី១. ការបង្ហាញអំពីអត្ថិភាពនៃអត្តសញ្ញាណច្បាប់និងទស្សនច្បាប់ខ្មែរពីបុរាណ – ទី២. ការផ្សារភ្ជាប់គ្នានៃដំណើរវិវត្តច្បាប់ទំនៀម មកច្បាប់ទំនើប តាមប្រព័ន្ធច្បាប់របស់បារាំង ចាប់ពីការរៀបចំនូវធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដំបូងឆ្នាំ១៩៤៧។ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចគោលបំណងទាំង២ខាងលើ ក្រុមការងារបានរៀបចំសកម្មភាពសំខាន់ៗចំនួន៣ រួមមាន៖ – ទី១. ការរៀបចំចងក្រង និងបោះពុម្ពផ្សាយអត្ថបទ និងបទបង្ហាញ នៃអង្គវេទិកា – ទី២. ច្បាប់ទំនៀម និងច្បាប់ទំនើប ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ និងបញ្ជ្រាប ដើម្បលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់មន្ត្រីរាជការនៃក្រសួង ស្ថាប័ន ព្រមទាំងគ្រឹះស្ថានបណ្តុះបណ្តាល ដែលពិធីនាព្រឹក នេះគឺមានការចូល រួមរបស់សិស្សមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងមន្ត្រីក្រមការ ដែលនឹងត្រូវទៅបម្រើការងារនៅតាមក្រសួង ស្ថាប័ន និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ – ទី៣. ការរៀបចំជាវេទិកាក្នុងទម្រង់នេះ នឹងត្រូវបន្តដើម្បីផ្សព្វផ្សាយនិងបញ្ជ្រាប ជាទៀងទាត់រៀងរាល់ ដែលអាច ១ឆ្នាំម្តង ឬ២ឆ្នាំម្តង ក្នុងន័យលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។
នៅក្នុងឱកាសនេះដែរ អង្គពិធីក៏មានការធ្វើបទបង្ហាញរបស់វាគ្មិន ជាតំណាងមកពីក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធចំនួន ៦ ផងដែរ។
តមកនៅថ្ងៃដដែលនេះដែរ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ជួន ណារ៉ុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានអញ្ជើញជាអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បិទវេទិកា“ជំនុំច្បាប់ខ្មែរ” លើកទី១ នាសាលសហសិក្សាសាលាភូមិន្ទរដ្ឋ បាល។
បន្ទាប់ពីរបាយការណ៍បូកសរុបវេទិកា “ជំនុំច្បាប់ខ្មែរ” លើកទី១ របស់ ឯកឧត្តម ហ៊ែល ចំរើន រដ្ឋលេខាធិ ការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាអនុប្រធានប្រចាំការក្រុមប្រឹក្សានីតិកម្ម រួចមក មានប្រសាសន៍បិទ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ជួន ណារ៉ុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និង កីឡា បានមានប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់ថា “វេទិកាស្តីពីទំនៀមជំនុំច្បាប់ខ្មែរ” ជាឱកាស សម្រាប់ការបង្ហាញ និងការពិភាក្សាក្នុងក្របខណ្ឌបើកចំហរ ដោយផ្តោតសំខាន់លើប្រពៃណី វិធីសាស្ត្រ និងការអនុវត្តដែលមានពីពេលមុនមក និងដែលមានការប្រែប្រួលលើការជំនុំ វិធីសាស្ត្រ ឬរបៀបនៃការជំនុំច្បាប់ ។ ជារួមវេទិកានេះ ជាវេទិកាផ្តោតលើប្រពៃណីក្នុងការពិភាក្សាច្បាប់ ដែលបានកំណត់នូវគុណតម្លៃស្នូលរបស់ខ្លួនចំនួន៤ រួមមាន៖ ១.គុណតម្លៃគតិយុត្តិ ២.គុណតម្លៃវប្បធម៌ ៣.គុណតម្លៃប្រវត្តិសាស្ត្រ ៤.និងគុណតម្លៃអប់រំ ដោយឈរលើតម្រាយផ្លូវចំនួន២៖ គឺទំនៀមនិងទំនើប ឬ ច្បាប់ទំនៀមទៅច្បាប់ទំនើប ដែលមានគោលដៅឆ្ពោះទៅកាន់ “វប្បធម៌នីតិរដ្ឋ” ដោយមានការចូលរួមពីអន្តរក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងឈរលើអភិក្រម “ប្រព័ន្ធតួអង្គតែមួយ” តាមរយៈការជំនុំគ្នារវាង អ្នកច្បាប់ អ្នកអក្សរសាស្ត្រ អ្នកវប្បធម៌ អ្នកទស្សនវិជ្ជា រួមទាំងទស្សនវិជ្ជាព្រះពុទ្ធសាសនា អ្នកមានចំណេះដឹង ខាងភាសាបាលី និងសំស្ក្រឹត ដែលនឹងបង្កើតនូវគំហើញថ្មីមួយដោយ ផ្សារភ្ជាប់ពីទំនៀមមកជាទំនើប និងឈានឆ្ពោះទៅ ទំនោរខាងមុខ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះផងដែរ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សភាចារ្យ បានកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ ឯកឧត្តម សាស្ត្រាចារ្យជាវាគ្មិនទាំងអស់ ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងស្រាវជ្រាវ ចងក្រង និងធ្វើបទបង្ហាញ ដែល ប្រៀបបានទៅនឹងផែនទីបង្ហាញផ្លូវមួយ ដើម្បីបណ្តុះទម្លាប់មានសីលធម៌ គុណធម៌ សុជីវធម៌ ការចូលរួមគោរពច្បាប់ ប្រពៃណី សាសនា និងបានបណ្តុះទស្សនៈមនសិកាជាតិ និងឧត្តមគតិវិជ្ជមានក្នុងការអភិរក្ស អភិវឌ្ឍ និងបង្កើតនវានុវត្តន៍ក្នុងការងារសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ ការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការស្រាវជ្រាវ ការចងក្រង និងការផ្សព្វផ្សាយគុណតម្លៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសំណង់បេតិកភណ្ឌ វត្ថុបុរាណ ស្ថានីយ៍បុរាណ សីលាចារឹក សាស្ត្រាស្លឹករឹត ក្បួនច្បាប់បុរាណ ប្រពៃណីទំនៀម ទំលាប់ ចរិយាធម៌ខ្មែរ និងវប្បធម៌កតញ្ញូជាតិ ដើម្បីចូលរួមលើកកម្ពស់កិត្យានុភាពជាតិ។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសដ៏ថ្លៃថ្លានេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ ជូនណារ៉ុន បានផ្តាំផ្ញើទៅអង្គវេទិកាទាំងមូល ជាពិសេសក្មួយៗជាសិស្សមន្ត្រីក្រមការ និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាលទាំងអស់ សូម៖ ១. បន្តផ្សព្វផ្សាយ និងបញ្ជ្រាបនូវចំណេះដឹងដែលទទួលបានពីវេទិកានេះ ជូនដល់គ្រប់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ។ ២. បន្តសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងបន្ថែមទៀត នូវស្នាដៃថ្មីៗពាក់ព័ន្ធនឹងគុណតម្លៃគតិយុត្តិ គុណតម្លៃវប្បធម៌ គុណតម្លៃប្រវតិ្តសាស្ត្រ និងគុណតម្លៃអប់រំ។ និង៣. បន្តរៀបចំវេទិកាស្តីពីទំនៀមជំនុំច្បាប់ខ្មែរ ក្នុងដំណាក់កាលនៃច្បាប់ទំនើប ដើម្បីឆ្ពោះទៅកាន់ “វប្បធម៌នីតិរដ្ឋ”។
អត្ថបទ៖ ទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា