ហេតុអ្វីបានជាស្រ្តីតែងមានអារម្មណ៍សោកសៅ និងបាក់ទឹកចិត្តជាញឹកញាប់?

បើទោះបីជាស្ត្រីជាច្រើនហាក់កំពុងប្រើប្រាស់ជីវិតដែលរីករាយ ក៏ប៉ុន្តែភាពសោកសៅនៅក្នុងចិត្តក៏នឹងអាចកើតមានទន្ទឹមនឹងគ្នាផងដែរ!

វាប្រៀបបានជាការចង្អុលបង្ហាញថា នេះជាបញ្ហាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ និងមិនគួរមើលរំលងដាច់ខាត ព្រោះអាការៈនៃភាពសោកសៅដែលកើតមានជារឿយៗ អាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវចិត្ត ម្យ៉ាងវាក៏ប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាពនៃការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ស្ត្រីទូទាំងសកលលោក។

ហេតុអ្វីបានជាបញ្ហានេះធ្លាក់មកលើស្ត្រី?

អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានបង្ហាញថា ស្ត្រីមានឱកាសប្រឈមនឹងជំងឺផ្លូវចិត្តច្រើនជាងបុរសដល់ទៅពីរដង ក៏ព្រោះតែវប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការរំពឹងទុកពីសង្គម ដែលបញ្ហាទាំងនោះនឹងវិវត្តទៅជា ជំងឺបាក់ទឹកចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ មានបញ្ហាទម្លាប់ក្នុងការទទួលទានរបបអាហារ និងបញ្ហានៃការឈឺចាប់ផ្សេងៗ។

ជំងឺបាក់ទឹកចិត្តក្រោយឆ្លងទន្លេ (PPD) គឺជារឿងដែលស្ត្រីតែងជួបប្រទះ និងតម្រូវឱ្យមានដំណោះស្រាយសមស្រប មុនឈានដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ។

សម្រាប់ស្ត្រីនៅកម្ពុជា៖ បទពិសោធន៍នៃការរំលោភបំពានក្នុងសម័យកាលរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត បន្សល់ទុកនៅភាពឈឺចាប់ សោកសង្រេង ភាពភ័យខ្លាច ដែលដក់ជាប់ក្នុងចិត្ត ហើយបង្កទៅជាជំងឺបាក់ស្បាត (PTSD)។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ រឿងរ៉ាវទាំងអស់នោះ បានស្តែងជាការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តតជំនាន់ដល់គ្រួសាររបស់ពួកគេផងដែរ។

កត្តាមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែលស្ត្រីនៅកម្ពុជា ឬស្រ្តីទូទាំងសកលជួបប្រទះ និងប្រឈមមុខជាញឹកញាប់ គឺ ទទួលរងនូវការរំលោភបំពាន។ បើយោងតាម របាយការណ៍របស់ Women’s Aid បានបង្ហាញថា ស្ត្រីដែលរងការរំលោភបំពានហាក់ទំនងជា មានភាពសោកសៅ ឬមានបញ្ហាធុញថប់ខ្លាំងជាងស្ត្រីធម្មតារហូត ដល់ទៅ ៣ដង។

តើស្រ្តីគួរធ្វើដូម្តេច ប្រសិនបើពួកគេជួបប្រទះនូវបញ្ហានៃភាពសោកសៅ?

ទោះបីជាសេវាកម្មថែទាំសុខភាពផ្លូវចិត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហាក់មានកម្រិតនៅឡើយក្តី ក៏នៅតែមានវិធីសាស្រ្តមួយចំនួន ដើម្បីជួយខ្លួនឯង ឬផ្តល់ជាយោបល់ដល់នរណាម្នាក់ ដើម្បីយកឈ្នះលើបញ្ហានៃភាពសោកសៅបានដូចគ្នា។ ជាដំបូង អ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះ គឺ ប្រសិនបើអ្នកកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពនៃការទទួលរងការរំលោភបំពាន សូមប្រាប់ទៅកាន់នរណាម្នាក់ភ្លាមៗ ដើម្បីស្វែងរកជំនួយ។ បន្ថែមពីនេះ អ្នកគួរតែរៀបចំផែនការជាមួយក្រុមមិត្តភ័ក្តិ ឬក្រុមគ្រួសារ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានោះភ្លាមៗ។

ស្ថានភាពដ៏លំបាកបំផុតមួយទៀត គឺ នៅពេលដែលមនុស្សម្នាក់មានបញ្ហាជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត …ហើយជាញឹកញាប់ពួកគេលែងខ្វល់ខ្វាយពីការថែរក្សាសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួន។ ដូច្នេះ អ្នកគួរតែកំណត់ការទទួលទានរបបអាហារដែលមានតុល្យភាព ធ្វើលំហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់ ព្យាយាមគេងឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ និងកាត់បន្ថយការគិតអវិជ្ជមាន។ បង្កើនការទទួលទានអាហារបន្លែពណ៌បៃតង និងប្រភេទសាច់ត្រី ព្រោះវាអាចជួយដល់កោសិកាខួរក្បាលឱ្យដំណើរការ និងលូតលាស់ប្រក្រតី។

លើសពីនេះ អ្នកគួរតែចំណាយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណ ដោយយោងតាម Harvard Health Publications បានថ្លែងថា “តាមរយៈការសិក្សានៅឆ្នាំ 1981 បានសន្និដ្ឋានថា ការធ្វើលំហាត់ប្រាណជាទៀងទាត់អាចបង្កើនអារម្មណ៍ល្អ ចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺបាក់ទឹកចិត្តកម្រិតស្រាល និងមធ្យម។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះលំហាត់ប្រាណ ក៏បានដើរតួនាទីជាអ្នកជួយគាំទ្រក្នុងការព្យាបាលជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ” ។

ជំហានមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដើម្បីឱ្យគេងលក់បានស្កប់ស្កល់ សូមធ្វើសមាធិ ឬធ្វើសកម្មភាពដែលនាំមកនូវភាពរីករាយពេញមួយថ្ងៃ ដូចជា ការជជែកនិយាយគ្នាជាមួយមិត្តភ័ក្តិ បរិយាយអំពីអារម្មណ៍នៅក្នុងចិត្ត អ្នកក៏អាចមើលសៀវភៅ ស្តាប់ចម្រៀង រាំកំសាន្តនៅពេលអារម្មណ៍មិនល្អ ហើយចងចាំតែរឿងល្អៗ ដើម្បីរួមចំណែកជួយគាំទ្រសុខភាពផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកកាន់តែប្រសើរឡើង។

សំណួរសួរថា៖ ចុះប្រសិនបើវិធីសាស្រ្តព្យាបាលខាងលើគ្មានប្រសិទ្ធិភាព?

ប្រសិនបើវិសធីសាស្រ្តខាងលើ មិនអាចជួយធ្វើឱ្យអារម្មណ៍របស់អ្នកប្រសើរឡើងវិញបានទេ នោះគឺអ្នកត្រូវស្វែរកជំនួយពីវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសជំងឺផ្លូវចិត្ត ដើម្បីទទួលការព្យាបាលតាមបែប ចិត្តសាស្រ្ត និងវេជ្ជសាស្រ្ត។
វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការទៅណាត់ ជួបវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ ប្រសិនបើអ្នកទទួលរងការឈឺចាប់ពី ជំងឺ Premenstrual Dysphoric Disorder (ជំងឺបាក់ទឹកចិត្តក្រោយឆ្លងទន្លេ)។

ចំពោះ ស្រ្តីដែលមាន ជំងឺបាក់ស្បាត (Post-Traumatic Stress Disorder) ពិបាកនឹងគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ អាចទទួលការព្យាបាលម្យ៉ាង ដែលគេស្គាល់ថា “EMDR” ឬការធ្វើចលនាភ្នែកដើម្បីស្លុងអារម្មណ៍(Eye Movement Desensitization)។ វា គឺជាវិធីព្យាបាលដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពបំផុត ព្រមទាំងអាចស្វែងរកការព្យាបាលបែបនេះក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ វិធីនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយ អ្នកផ្តល់ប្រឹក្សាយោបល់ ក្នុងគោលបំណងជួយអ្នកដែលមានបញ្ហានេះ ឱ្យជាសះស្បើយ ក្រោយពីធ្លាប់មានបទពិសោធន៍តក់ស្លុតខ្លាំង – ជាធម្មតា ការព្យាបាលមានរយៈពេលតែ 4 ពេល តែប៉ុណ្ណោះ។ ការប្រើចលនាភ្នែក និងការចាក់ម្ជុល មានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់បំផុត ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពតានតឹង ថប់អារម្មណ៍ ឬក៏អារម្មណ៍ដក់ជាប់នឹងភាពរន្ធត់តក់ស្លុតណាមួយ ហើយបានអនុញ្ញាតឱ្យខួរក្បាលមានអារម្មណ៍ធូរស្រាល។

ការព្យាបាលភាពសោកសៅ

ប្រសិនបើអ្នកមានភាពសោកសៅមិនសប្បាយចិត្ត អ្នកចាំបាច់ត្រូវស្វែងរកអ្វីមកបន្ធូរអារម្មណ៍ឱ្យមានភាពធូរស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកអាចចាប់ផ្តើមយឺតៗជាមួយនឹងជំហានតូចៗ និងកុំដាក់សម្ពាធខ្លួនឯងខ្លាំងពេក។ សូមចងចាំថាអ្នកមិនឯកានោះទេ! ស្ត្រីជុំវិញពិភពលោក ក៏ជួបប្រទះបញ្ហាស្រដៀងៗគ្នាដែរ។ ចំណុចសំខាន់អ្នកត្រូវបើចំហរ និយាយទៅកាន់នរណាម្នាក់ ដើម្បីឱ្យធូរនៅក្នុងចិត្ត ហើយឧស្សាហ៍ញញឹម គិតរឿងល្អៗ និងធ្វើសកម្មភាពដែលមានប្រយោជន៍សម្រាប់ខ្លួនឯង។

កំណត់សម្គាល់ខ្លួនឯង ថា តើអ្នកពិតជាមានភាពសោកសៅនៅក្នុងខ្លួនឬយ៉ាងណា?

នៅខាងក្រោមនេះ ជាអាការៈសាមញ្ញដែលអាចជួយ កំណត់សម្គាល់ថា ខ្លួនឯង ឬមនុស្សជាទីស្រឡាញ់នៅជុំវិញខ្លួន កំពុងតែមានវិបត្តិទុក្ខសោកសង្រេងនៅក្នុងចិត្ត អារម្មណ៍ ៖
• មួរម៉ៅ ក្តៅក្រហាយ និងឆាប់ឆេវឆាវ
• បាត់បង់ចំណាប់អារម្មណ៍ ក្នុងការធ្វើសកម្មភាពដែលខ្លួនចូលចិត្ត
• មានអារម្មណ៍អស់សង្ឃឹម កើតទុក្ខព្រួយចំពោះអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង តែងតែស្ពាយកំហុសជាប់ខ្លួន ឬគិតថាខ្លួនជាមនុស្សគ្មានតម្លៃ
• គេងច្រើនពេក ឬមិនគេងសោះតែម្តង និងបាត់បង់ចំណង់ទទួលទានអាហារ
• អស់កម្លាំង ល្អិតល្ហៃ ឬមានគំនិតចង់ធ្វើអត្តឃាត
• រោគសញ្ញាស្តែងចេញតាមរយៈរាងកាយ រួមមាន ឈឺក្បាល ឈឺចុកចាប់ ឬប្រព័ន្ធរំលាយអាហារដំណើរការមិនប្រក្រតី (ទល់លាមក) ជាដើម។